Bir gün bir internet sitesine girildiğinde ve saniyeler içinde sayfalarca bilginin gözler önüne serildiği fark edildiğinde, aslında perde arkasında çok daha karmaşık bir sürecin işlediği görülür.
Bu görünmeyen ama etkili sürecin kahramanları, “crawler” olarak bilinen arama motoru botlarıdır.
Arama Motoru Örümcekleri Nedir?
Arama motorlarının arkasındaki zekâ aslında bu örümcek botlara dayanır. İnsan eliyle her sayfanın tek tek kontrol edilmesi mümkün olmadığından, Google, Bing, Yandex gibi dev arama motorları bu işi özel yazılım botlarına bırakır.
Bu botlar sürekli hareket halindedir. Her yeni sayfa, her güncellenmiş içerik, onların radarına takılır. Web sitelerine sessizce girilir, içerikler analiz edilir, sayfa başlıkları ve açıklamalar kontrol edilir. Hangi görsellerin bulunduğu, hangi linklere yönlendirme yapıldığı gibi detaylar bile göz ardı edilmez.
İlginç olan şu ki; bu tarama işlemi, milyonlarca hatta milyarlarca sayfa üzerinde sürekli tekrarlanır. Yani sadece yeni içerikler değil, daha önce ziyaret edilmiş sayfalar da düzenli olarak kontrol edilir. Bu nedenle web sitelerinin güncel ve düzenli kalması büyük önem taşır.
Tarama (Crawling) Süreci Nasıl İşler?
Tarama süreci her zaman bir URL ile başlatılır. Crawler, örneğin bir sitenin ana sayfasını ziyaret eder. Ardından o sayfadaki tüm iç bağlantılar tespit edilir. Bu bağlantılar da sırayla ziyaret edilir. Bu sayede bir ağ gibi genişleyen bir tarama döngüsü oluşturulur.
Ancak crawler’ların zamanı sınırsız değildir. Her siteye eşit derecede zaman ayrılmaz. Bu noktada tarama sıklığı ve derinliği devreye girer. Eğer bir sitenin yapısı bozuksa, sayfalar geç açılıyorsa ya da sunucu sürekli hata veriyorsa, örümcekler o siteye daha az uğrar. Bu durumun uzun vadede site görünürlüğünü ciddi anlamda etkileyebileceği unutulmamalıdır.
Bazı durumlarda ise site yöneticileri crawler’ların hangi sayfaları tarayıp hangilerini atlamasını istediklerini robots.txt dosyası ile belirtir. Bu dosya, crawler için bir tür rehber niteliğindedir.
Tarama Bütçesi Nedir ve Neden Önemlidir?
Crawler’ların her site için sınırlı bir zaman dilimi vardır. Bu zaman dilimi ve taranacak sayfa sayısı “tarama bütçesi” olarak tanımlanır.
Google gibi büyük arama motorları her web sitesi için bir bütçe belirler. Bu bütçe doğrultusunda site taranır. Eğer site sık sık yavaşlıyorsa, yönlendirme hataları içeriyorsa ya da spam olarak algılanabilecek içeriklerle doluysa, bu bütçe ciddi şekilde kısıtlanabilir. Bu da arama motorlarının güncel içerikleri geç veya hiç fark etmemesi anlamına gelir.
Özellikle büyük siteler için tarama bütçesi kritik bir konudur. Çünkü binlerce sayfanın güncel tutulması ve dizine zamanında eklenmesi istenir. Aksi takdirde yeni yazılar arama sonuçlarında hiç görünmeyebilir.
Web Sitenizi Tarama İçin Nasıl Optimize Edebilirsiniz?
İlk olarak teknik altyapının sağlam olması gerekir. Hızlı sunucular, mobil uyumlu tasarım, HTTPS (SSL) sertifikası gibi temel bileşenler eksiksiz şekilde çalıştırılmalıdır. Tarayıcılar yavaş sayfalardan hoşlanmaz ve bu da tarama bütçesini olumsuz etkiler.
İkinci olarak içerik yapısı gözden geçirilmelidir. Yinelenen içerikler, bozuk bağlantılar, gereksiz yönlendirmeler temizlenmelidir. Her sayfanın özgün ve anlamlı olması gerekir. Kullanıcılar kadar crawler’lar da özgünlüğü fark eder.
Üçüncü adımda sitemap yani site haritası oluşturulmalı ve arama motorlarına sunulmalıdır. Bu, “benim sitemdeki önemli içerikler burada” demenin en etkili yoludur. Ayrıca robots.txt dosyasıyla taranması istenmeyen sayfalar belirlenerek botların zaman kaybetmesi engellenebilir.
Dördüncü adım ise içeriklerin güncel tutulmasıdır. Yeni blog yazıları, güncellenmiş ürün sayfaları, eklenen videolar gibi unsurlar crawler’ların dikkatini çeker. Bu da siteye olan ilgiyi artırır. Unutulmamalı ki arama motorları, aktif sitelere daha fazla değer verir.
Sonuç
Arama motoru optimizasyonunun temelinde taranabilirlik yer alır. Crawler’lar tarafından kolayca erişilebilen, hızlı açılan ve kaliteli içerik sunan siteler arama sonuçlarında daha avantajlı konuma gelir.
Web siteniz ne kadar iyi olursa olsun, eğer crawler’lar tarafından keşfedilmezse, arama sonuçlarında yer bulamaz. Bu nedenle sitenin teknik yapısı kadar, içerik kalitesi ve düzeni de dikkatle ele alınmalıdır.
Kısacası şu soruyu kendinize sıkça sormalısınız: Sitem, arama motoru örümceklerinin ilgisini çekecek kadar güncel, düzenli ve değerli mi?
